Yeni bir yıl; yepyeni, temiz bir başlangıç ve yarın için daha fazla ümit demek.

Bu yeni başlangıç için kararlar almak ise oldukça eski bir gelenek. Bilinen en eski yeni yıl kararları Babilliler’e kadar ulaşıyor. Babilliler, her yeni yıla, borçlarını ödeyip, ödünç aldıklarını vereceklerine dair söz vererek başlarlarmış. Babilliler verdikleri sözleri tutmuşlar mıdır bilmiyoruz ama araştırmalar GÜNÜMÜZDE alınan yeni yıl kararlarının %88 ‘inin gerçekleştirilmediğini gösteriyor. Bu hafta, yüzde onikilik dilimde yer alan, yeni kararlarını gerçekleştirebilen insanlar neyi farklı yapıyorlar bunun üzerine yazacağım.

Ama önce şu soru ile başlayalım, gerçekleştirsek de gerçekleştirmesek de her yıl neden kararlar almaya devam ediyoruz?

Bazı yıldönümlerinde (doğum günleri, evlilik yıl dönümleri, yeni yıl, okul dönemleri vb) nedenini bilmediğiniz bir hüzün duygusu hissederiz. Bu hüzün, zamanın geçiyor oluşuyla ilgilidir, her yıl dönümünde bilinçli veya bilinçdışı bir şekilde geçen yılın muhasebesini yaparız, yeni yılla ilgili değişim kararları zamanın geçişiyle yüzleşmemize ya da küçük hayali kaçışlar yapmamıza yardım eder. Yeni yılda daha çok çalışacağım, spor yapacağım, kilo vereceğim, daha düzenli olacağım gibi niyetler, bize bunları gerçekleştirmişiz duygusu yaşatır ve o an için iyi hissettirir. Bu kaçışa hizmet eden yeni yıl kararları çoğunlukla gerçekleşmeyen kararlar olarak %88’lik dilimde yerini alıyor.

“Aslında dikkatle bakıldığında bunun sağlam ve yaygın gerçek bir zenginlik olduğunu anlasılır; öyle ki benim anlatacak tek bir öyküm olsaydı, bütün gürültüyü bu öykünün etrafında koparırdım, ona tam değerini verebilmek için çabalardım, ama biriktirdiğim sınırsız anlatı malzemem olduğu için bunları telaşsızca ve umursamazca ele alabilirim; hatta bu işten biraz sıkıldığımı yansıtabilir, ikincil dereceden olaylarla lafı uzatıp anlamsız ayrıntılara girme lüksünü kendime tanıyabilirim.”

Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu/ Italo Calvino

Geçmiş yılın muhasebesini yapmak ve zamanın geçişini, geçiciliğimizi hissetmek, değişim için zamanımızın azaldığını bilmek bir taraftan hüzne yol açabileceği gibi, gerçek bir uyanışa ve değişim için kararlılığa da yol açabilir. Bir kaç yıl önce gittiğim kısa film atölyesinde, hocamız iyi bir kısa film senaryosu yazabilmemiz için için bize “insanlara bir mesaj vermek istiyorsunuz ve yalnızca beş dakikanız var, ne söylersiniz, nasıl söylersiniz?” diye sormuştu. Zamanın darlığı hissinin yapıcı etkisini ilk defa o zaman görmüştüm. Vaktim azdı, ne söyleyeceğimi seçmem, nasıl söyleyeceğimi iyi planlamam lazımdı. Bu dünyadaki vaktimiz de çok uzun sayılmaz, bu dünyadan gelip geçerken geriye ne bırakmak istiyoruz, nasıl bırakmak istiyoruz sorusu da bize önceliklerimizi fark ettiren güçlü bir soru. Bu nedenle zamanımızın darlığını hatırlatan yıldönümleri değişimler için etkili zamanlar olabiliyor.

Peki değişim için karar almak, hedef koymak ne işe yarıyor, neden karar almak yerine hemen öylece değişmeye çalışmıyoruz diye sorduğunuzu duyar gibiyim sevgili okur.

Öncelikle zihnimiz kararlar alarak ve plan yaparak çalışıyor, en küçüğünden en büyüğüne gün içinde sayıyız karar alıp, plan yapıyoruz. Bu hedefler aynı zamanda bizim kendimizi kontrolde hissetmemizi sağlıyor, hedefimizin olmadığı anlarda kendimizi rüzgarda savrulan bir yaprak gibi hissediyoruz ve bu uzun sürdüğü takdirde bizde rahatsızlık duygusu oluşturuyor. Hedefler ilerlemeyi sağlıyor. Aynı zamanda bu ilerlemeyi takip edebilmemizi de yine kendimize koyduğumuz ölçülebilir hedeflere borçluyuz. Bütün bunların da ötesinde hedefler koymak, planlar yapmak hayatımıza anlam katıyor.

Gerçek değişimler için de hayali kaçışlar için de yeni yıl kararları işe yarar görünüyor. Hayali kaçışlar bana yeter diyorsanız, bir kaç ay sonra hatırlamayacağınız kararlar alabilirsiniz. Listenizi olabildiğince uzun tutun, aklınıza gelen herşeyi yazın, mümkün olduğunca genel ifadeler kullanın. Hayatınızda somut karşılığı olmayan soyut dileklerde de bulunun. Böylece aldığınız kararlar, bir sonraki yılın gerçekleşmeyen kararları arasında %88’lik dilimde yerini alacak.

Gerçekleşen, yüzde onikilik dilimdeki yeni yıl kararları için ise:

Seçici davranın:

Zamanınızın darlığını iyice hissedin, böylece sadece gerçekten yarına bırakmak isteyeceklerinizi içeren bir listeniz olmuş olacak. Şunu da öğrenmek istiyorum, bunu da yapsam güzel olurlar yerine, listenizde sadece olmazsa olmazlar kalacak.

Anlam yüklü hedefler belirleyin, hedefinizin anlamları üzerine düşünün:

Hedefinize kavuştuğunuzda hayatınıza neler katılacak? Bu hedef hangi ihtiyaçlarınızı doyuracak? Hangi değerinize hizmet edecek? Nasıl hisssedeceksiniz? Bu sorulara cevap verdikçe hedefin sizin için gerçekleştirilebilirliği ve bu yoldaki çabanızın sürdürülebilirliği artacak.

Gerçekçi olun:

Hedefinizin sizi zorlayabilecek ve dolayısıyla motive edebilecek zorlukta olması gerekir, aynı zamanda gerçekleştirilebilir bir hedef olması da sizin o hedefe tutunmanızı kolaylaştıracaktır. Ebeveynlere çocuk disiplinini anlatırken, bir kurallar listesi yapmalarını ve sonra da bu listeyi mümkün olan en sade haline getirmelerini tavsiye ederim. Böylece listede sadece olmazsa olmazlar kalır, bu da o kuralın uygulanabilirliğini güçlendirir. Listenizde gerçekçi az sayıda ve gerçekçi hedefin olması bu hedefin uygulanabilirliğini artıracak.

Hedefinizi somut bir şekilde tarif edin:

Araştırmalara göre, gerçekleşmeyn yeni yıl kararları içinde en popüler kararlar, kilo vermek, sağlıklı beslenmek, egzersiz yapmak, para biriktirmek gibi kararlar.

Hedefini gerçekleştirebilenler ise bu türden genel tanımlar yerine hedefini detaylandırarak somut bir şekilde tanımlayanlar.

Bunun için kilo vermek istemek gibi bir dilek yerine, 5 kilo vermek gibi ölçülebilir ve somut bir tarif yapın, 5 kilo vermiş halinizi hayalinizde detaylı bir şekilde canlandırın, küçük beden bir giysi alıp kendinizi buna hazırlayın. Zihnimiz hedefe dair ne kadar çok detaya sahip olursa, hedefi gerçekleştirmek için o kadar hazır olacak.

Hedefi küçük parçalara bölün:

Bazen yeni yıl kararlarımızda çok hızlı ve büyük değişimler hedefleyebiliyoruz, sonra gözümüzde büyüyen bu hedef bizim için iyice imkansız bir hal alıyor. Bunun yerine somut tanımlayıp, iyice detaylandırdığımız hedefimizi zaman içine yayıp küçük parçalara bölebiliriz. Yeni bir dil öğrenmeyi hedefliyorsanız, her gün için yeni bir kelime öğrenmek gibi, sizin için küçük ama önümüzdeki yıldan geriye bakınca büyük bir adım atmayı deneyebilirsiniz.

Hedefe giden yolda takılmalar ve geri sarmalar olacağını kabul edin:

Öğrenme bu tür takılmalar, yerinde sarmalar ve bazen geri saymalarla gerçekleşiyor. Hedefinizden uzaklaştığınızda kendinizi affedip tekrar devam edin. Kendilerine koydukları hedefleri gerçekleştirebilenler, kendini affedip devam edebilenler oluyor.

Hedefinizi muhtemel zorlukları da hesaba katarak şekillendirin:

Sadece pozitife odaklanmanın başarı getireceğine duyduğumuz inanç, yola hazırlıksız çıkmayı ve zorlukla karşılaştığımızda da hayal kırıklığını beraberinde getiriyor. Bunun yerinde olası zorlukları da öngörüp, bunlar için de hazırlandığımız hedefler gerçekleşmeye daha yakın hedefler oluyor.

Hedeflerinizi sizi destekleyen arkadaşlarınız ve ailenizle paylaşın:

Böylece zorlandığınız zamanda desteklerini alabilir, onlardan güç alabilirsiniz. Zaman zaman size destekleyici hatırlatmalar yapabilir ve hedefiniz için hazırlanmanızı kolaylaştırabilirler.

Notlar alın:

Hedefinizi bir kağıda yazmak sizi hedefinizi gerçekleştirmeye daha açık kılacak. Küçük not kağıtlarına yazmak, resim, fotoğraf gibi görsellerle desteklemek ve görebileceğiniz bir yere asmak size hedefinizi hatırlatacak ve sizi hedefinize daha fazla programlamış olacak. Ayrıca sürecinizi takip edeceğiniz bir defterin olması da işinizi kolaylaştıracaktır.

Hedeflerinizin gerçekleşmesiyle ilgili sorumluluk alın:

Örneğin her gün yarım saat yürüyüş gibi bir plan yaptınız ve arkadaşınız da size bu yürüyüşlerde katılabileceğini söyledi. Katılmadığı zamanlarda da onun yüzünden yürüyemedim diyerek suçlamak yerine, değişimin sorumluluğunu alıp yürümeye devam ettiğinizde hedefiniz başarıya ulaşmış olacak.

Bir sonraki yıla, huzurla, sağlıkla, sevgiyle ve hayatınıza anlam katan hedeflerinizi gerçekleştirmiş, yeni yeni hedefler edinmiş olarak girmeniz dileğiyle.